د بدخشان ولایت کاني ظواهر
افغانستان د جیولوژيکي جوړښت او جغرافیایي موقعیت له اړخه په هغو کم شمېر هیوادونو کې راځې چې پراخه طبیعي زیرمې لري. دا زیرمې د افغانستان په ټولو ولایاتو کې شتون لري، چې په متوازنه توګه یادې زیرمې د عوایدو په دوامداره راټولیدو او ترلاسه کولو کې خواره مهم ارزښت لري. او همدارنګه، د دې کانونو له استخراج او استفادې به د افغانستان اقتصادي او پراختیایې څرخ د ډیر وخت لپاره په خوځښت وي، چې یاد خوځښت پخپله د افغانانو د اقتصادي ودې او پراختیا لامل کیږي.
بدخشان ولایت چې د بې شمېره کاني ظواهرو درلودونکی دی، د افغانستان په شمال ختیځ کې موقعیت لري. د دې ولایت مرکز د فیض آباد ښار دی، چې د شمال لخوا د آمو سیند او تاجکستان هېواد، د ختیځ لخوا د چین او پاکستان، د سویل لخوا د نورستان، د سویل لویدیځ لخوا د پنجشیر او د لویدیځ لخوا د تخار ولایت سره ګډه پوله لري. همدارنګه د احصأیې ملي اداري د معلوماتو پربنسټ د دې ولایت نفوس (1,054,087) تنو ته رسیږي.
د افغانستان د جیولوجۍ سروې او د بدخشان ولایت د کانونو ریاست د معلوماتو پر بنسټ یاد ولایت د مختلفو طبیعي زیرمو او کاني ظواهرو سرچینې لري، چې تر دې د مه یې (۷۷) سیمې په جدول کې ثبت شوي.
 
د بدخشان ولایت د کاني ظواهرو لست!
| شمېره | ولایت | د منرالونو ډولونه او کاني ظواهر | د کانونو سيمې | 
| 1 | بدخشان | اوسپنه | د سیاه جر سیمه | 
| 2 | بدخشان | اوسپنه | د فارمرغ سیمه | 
| 3 | بدخشان | اوسپنه | د زینف سیمه | 
| 4 | بدخشان | اوسپنه | د دوزخ دره سیمه | 
| 5 | بدخشان | اوسپنه | د کلوچ سیمه | 
| 6 | بدخشان | اوسپنه | د فرمرخ سیمه | 
| 7 | بدخشان | اوسپنه | د سکاذر سیمه | 
| 8 | بدخشان | اوسپنه | د ایشان سیمه | 
| 9 | بدخشان | اوسپنه | د ریزر سیمه | 
| 10 | بدخشان | اوسپنه | د پهناوری سیمه | 
| 11 | بدخشان | مس | د چسنود بالا سیمه | 
| 12 | بدخشان | قلعی | د قره جلگه سیمه | 
| 13 | بدخشان | آرسنیک | د بای قره سیمه | 
| 14 | بدخشان | لیټیم د نادره فلزاتو سیمه په پگماتیت کې | د تل بوزنگ سیمه | 
| 15 | بدخشان | لیټیم د نادره فلزاتو سیمه په پگماتیت کې | د کوکچه سیمه | 
| 16 | بدخشان | لیټیم د نادره فلزاتو سیمه په پگماتیت کې | د اشکاشم سیمه | 
| 17 | بدخشان | لیتټم | د تل بوزنگ سیمه | 
| 18 | بدخشان | تنتالیم ونیوسوم د پګماتیت سیمه کې نادره عناصر | د شیوه سیمه | 
| 19 | بدخشان | سره زر | د ویکادور سیمه | 
| 20 | بدخشان | سره زر | د کدار سیمه | 
| 21 | بدخشان | سره زر | د نشیب دور سیمه | 
| 22 | بدخشان | سره زر | د فرموروغ سیمه | 
| 23 | بدخشان | سلفر | د سنگ لوج سیمه | 
| 24 | بدخشان | ګرافیټ | د یخ درو سیمه | 
| 25 | بدخشان | ګرافیټ | د سنگ لوج سیمه | 
| 26 | بدخشان | لاجورد | د سرسنگ سیمه | 
| 27 | بدخشان | کوارټز | د مندوقول سیمه | 
| 28 | بدخشان | کوارټز | د دارو سو سیمه | 
| 29 | بدخشان | لایمستون - دولومایت او مارل | د جمرجی بالا سیمه | 
| 30 | بدخشان | د چونه ډبره او دولومایت - مارل | د غمی سیمه | 
| 31 | بدخشان | د چونه ډبره او دولومایت - مارل | د سبز سیمه | 
| 32 | بدخشان | لایمستون - دولومایت او مارل | د دالوکوچ سیمه | 
| 33 | بدخشان | تزئینی ډبرې | د بینی کامه سیمه | 
| 34 | بدخشان | نایتروجن لرونکی اوبه | د گل باغ سیمه | 
| 35 | بدخشان | چشمه آبهای کاربناتی | د دریا الیسو سیمه | 
| 36 | بدخشان | سره زر | د فیض آباد بهارک سیمه | 
| 37 | بدخشان | سره زر | د دشت شیوه سیمه | 
| 38 | بدخشان | سره زر | د امرو دره سیمه | 
| 39 | بدخشان | سره زر | د بزکش سیمه | 
| 40 | بدخشان | سره زر | د آبگنده سیمه | 
| 41 | بدخشان | تورمالین | د رباط سیمه | 
| 42 | بدخشان | تورمالین | د انداج سیمه | 
| 43 | بدخشان | تورمالین | د سفید آورنگ سیمه | 
| 44 | بدخشان | تورمالین | د جرپریده سیمه | 
| 45 | بدخشان | تورمالین | د بخت شاه سیمه | 
| 46 | بدخشان | تورمالین | د پته گزر سیمه | 
| 47 | بدخشان | سره زر | د شیوه سیمه | 
| 48 | بدخشان | لعل | د نوآباد سیمه | 
| 49 | بدخشان | د مرمر ډبره | د ورفد سیمه | 
| 50 | بدخشان | د مرمر ډبره | د زنیف سیمه | 
| 51 | بدخشان | سول | د سرغیلان سیمه | 
| 52 | بدخشان | ابرک | د ایشکیتی سیمه | 
| 53 | بدخشان | ریگ او کاڼ | د سه پیچی قوچی سیمه | 
| 54 | بدخشان | تعمیراتي ډبره | 
 | 
| 55 | بدخشان | ریگ او جغل | د صمدی فیض آباد سیمه سیمه | 
| 56 | بدخشان | جغل دریایی | د شهر فیض آباد سیمه | 
| 57 | بدخشان | ریگ | د بیه لک صمتی سیمه | 
| 58 | بدخشان | اکومارین | د رباط سیمه | 
| 59 | بدخشان | لاجورد | د کوه پیش کوف سیمه | 
| 60 | بدخشان | گرانات | د جحان سیمه | 
| 61 | بدخشان | مرمر | د پل سوچ سیمه | 
| 62 | بدخشان | گرانودیوریت | د پل سوچ سیمه | 
| 63 | بدخشان | سره زر | د ریشو سیمه | 
| 64 | بدخشان | نیلم | د ویر سیمه | 
| 65 | بدخشان | تورمالین | د زیوردره سیمه | 
| 66 | بدخشان | سره زر | د بیکار سیمه | 
| 67 | بدخشان | سره زر | د سرسنگ سیمه | 
| 68 | بدخشان | 
 | د گم آب سیمه | 
| 69 | بدخشان | سول | د ایوینک سیمه | 
| 70 | بدخشان | سول | د کیده سیمه | 
| 71 | بدخشان | مرمر | د زنیف سیمه | 
| 72 | بدخشان | نیلم | د چوکان تراشان سیمه | 
| 73 | بدخشان | بیروج | د دیو دره سیمه | 
| 74 | بدخشان | بیروج | د پیازی سیمه | 
| 75 | بدخشان | بیروج | د کفتر خانه سیمه | 
| 76 | بدخشان | ابرک | د منجی ها سیمه | 
| 77 | بدخشان | تراورتین | د سرجنگل سیمه | 
سر چینې:
- د بدخشان ولایت عمومي معلومات او د محلي ارګانونو اداره ۲۰۱۸https://idlg.gov.af/badakhshan/)-
- د بدخشان ولایت د کانونو د جیولوجیکي معلوماتو ریاست د کانونو او پټرولیم د جیولوجیکي معینیت د معلوماتو پربنسټ، او همدارنګه د هیواد د نفوسو د کال کتاب او مرکزي احصائيه ۱۳۹۹ https://www.nsia.gov.af:8080/wp-content/uploads/2020/06/%D8%A8%D8%B1%D8%A2%D9%88%D8%B1%D8%AF-%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B3-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-%DB%B1%DB%B3%DB%B9%DB%B9-%D9%86%D8%B3%D8%AE%DB%80-%D8%A7%D9%88%D9%84.pdf